Enkele maanden geleden berichtte ik van de illustraties en gedichten die ik had gemaakt bij de overlevering van de nachtmerrie. Na het afronden van die serie had ik het idee dat ik met het gegeven van Friese volksverhalen nog veel meer zou willen doen, en ging ik op zoek naar nog meer interessante vertellingen.
Door LC-journalist Jaap Hellinga werd ik op het spoor gebracht van het piepkleine dorpje Reahel (Rohel in het Nederlands), dat aan het Tjeukemeer ligt. Het bestaat uit uitgestrekte weilanden, waar de wind vanaf het water vrij spel heeft en de schaarse, krom gewaaide begroeiing bijna geen beschutting biedt. Er staan enkele verweerde boerderijen en een dorpskern ontbreekt volkomen, waardoor je er ongemerkt doorheen rijdt.
Over dit kleine, schijnbaar nietige dorpje gaan echter spectaculaire verhalen. Zo wordt er verteld van een groot woud dat er ooit op deze plek moet hebben gestaan, en de brand die het verwoestte. Hoe het vuur is ontstaan, is geweven in een warrig web van verschillende verhalen. Het bekendste is dat van Tsjûke en March, dat ook te vinden is in de Verhalenbank van het Meertens Instituut. Een ander verhaal heeft te maken met de naam van het dorpje: veel etymologen hebben zich door de eeuwen het hoofd gebroken over de herkomst van het stukje 'hel' in 'Reahel'. De link met een dodenrijk of onderwereld werd daarbij vaak gemaakt, zo schreef een Romantisch volksonderzoeker dat het vast afkomstig was van een aan de Germaanse dodengodin Hallen gewijd woud. 'Rea' zou hier dan opgevat kunnen worden als 'rood', dus 'rode hel'. Voor een dergelijk verering is nooit enig bewijs gevonden, maar dat maakt het verhaal er niet minder spannend op. Volgens de overlevering heeft een christelijke missionaris een einde gemaakt aan de heidense dodencultus, en soms wordt zelfs gefluisterd dat deze zielenherder de oorzaak moet zijn geweest van de voorhistorische bosbrand. Op deze versie van het verhaal ben ik verdergegaan, met onderstaande serie illustraties tot gevolg. Ik knoop het verdwijnen van het kleine kerkje van Reahel in het Tjeukemeer hier ook aan; zou dit de wraak van de verdreven godin Hallen geweest zijn?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten