dinsdag 11 maart 2014

De nachtmare

Sinds de herfst ben ik bezig met het maken van illustraties bij Friese volksverhalen en overlevering; hierbij laat ik de eerste zien!

Ik raakte geïnteresseerd in het geloof in de nachtmerrie, een bovennatuurlijk wezen dat volgens veel Europese volkeren 's nachts rondzwierf op zoek naar levenskracht. Overdag was deze mare een gewoon mens, vaak de één van zeven zussen. Als het donker werd veranderde zij in een paardachtig schepsel, dat door het kleinste gaatje of kiertje kon kruipen. Geluidloos ging ze dan op de borst van een slaper zitten, die daarop hevige nachtmerries kreeg. Als de mare vol zat met de levenskracht van deze ongelukkige verdween ze weer, maar niet voordat ze de haren van haar slachtoffer vol knopen had achtergelaten.
Paarden waren ook een geliefde prooi; de mare reed de hele nacht op hun rug, zodat ze 's ochtends nat van het zweet, totaal uitgeblust en met onmogelijke knopen in hun manen in hun stal stonden.

Interessant wezen, leek mij zo! Ik zou over dit soort volksgeloof boeken vol kunnen schrijven, maar ik zal het bescheiden houden. Onder mijn illustraties ga ik verder met mijn gedachten.

Voor deze serie ben ik ook aan het dichten geslagen! Ik merk dat ik daar nog erg ongeoefend in ben, en ik hoop door het vaker te doen het niveau van Sinterklaasrijmelarij te kunnen ontstijgen. 












 Er waren enkele dingen die je kon doen om de nachtmare buiten de deur te houden, die nogal varieerden in de moeite die je ervoor moest doen. Zo kon je je huis potdicht maken door elk gaatje en kiertje af te sluiten met bijenwas, maar mij lijkt dat je daar weken voor uit kon trekken eer dat klaar was. Veel makkelijker was het om een kruis boven het bed te hangen of wijwater op de drempels te sprenkelen.

Een nog makkelijker, maar voor ons vreemd klinkende oplossing was het binnenstebuiten dragen van je slaapkleding. Ook leek het te helpen als je kleine korrels strooide, om het even wat voor. Gerst, meel, grind, tarwe, alles was geoorloofd. Bovennatuurlijke wezens in veel volksverhalen schenen dan de onbedwingbare neiging te krijgen om alles te tellen, waardoor ze de volgende ochtend in het daglicht hulpeloos en verzwakt teruggevonden werden door de boze menselijke bewoners. Nachtmerries konden zich bovendien niet meer verkleinen als ze iets op zich kregen, waardoor ze gevangen zaten in het eerder binnengedrongen huis.

Tsja, de bovennatuurlijke wezens zijn machtig in verhalen, maar altijd op een of andere manier te overwinnen!